3. 2. การตรวจโดยการคลำและกด (Palpation)

3. 2. การตรวจโดยการคลำและกด (Palpation)
วัตถุประสงค์การตรวจ เพื่อให้ทราบว่าผู้ป่วยมีการกดเจ็บเกิดขึ้นที่ข้อต่อขากรรไกรหรือไม่ โดยนิยมใช้นิ้วมือคลำและกด หรืออาจใช้ อุปกรณ์กดต่อความ
ไวต่อความปวดช่วย แต่ไม่ค่อยนิยม

การตรวจ
คลำหาตำแหน่งของคอนดาลย์ ซึ่งอยู่หน้าต่อติ่งหน้ารูหู  (tragus) ประมาณ 10 มิลลิเมตร ถ้าไม่แน่ใจว่าตำแหน่งนั้นถูกต้องหรือไม่ ให้กระทำดังนี้
    1. ให้ผู้ป่วยอ้าและหุบปากซ้ำ ๆ หลาย ๆ ครั้ง ถ้าวางนิ้วมือถูกตำแหน่ง ผู้ตรวจจะรู้สึกว่าคอนดายล์เคลื่อนไปตามอาร์ติคิวลาร์อิมิแนนซ์ หรือ
    2. ให้ผู้ป่วยกัดฟันแน่น ปลายนิ้วที่วางต้องไม่เคลื่อนตามจังหวะกัดเน้นฟัน มิฉะนั้นแสดงว่านิ้วผิดตำแหน่ง คือวางบนส่วนลึกของกล้ามเนื้อ
แมสซีเตอร์ (deep masseter)  แทน
             เมื่อวางนิ้วมือถูกตำแหน่งแล้ว จึงออกแรงกดด้านข้างของคอนดายล์ พร้อม ๆ กันทั้งสองข้าง โดยใช้แรงกด 0.5 กิโลกรัมหรือ 1 ปอนด์ สังเกต
การณ์ตอบสนองของผู้ป่วยต่อแรงกดะการเคลื่อนที่ขากรรไกรไปด้านหน้า (protrusive range of motion) จึงหมายถึง การวัดระยะที่ขากรร
ไกรล่างยื่นไปด้านหน้ามากที่สุด

วิธีตรวจ
       1. ให้ผู้ตรวจอ้าปากเล็กน้อยและยื่นขากรรไกรล่างไปด้านหน้าให้มากที่สุด โดยไม่ให้ปลายฟันหน้าสัมผัสกัน
        2. วัดระยะจากด้านริมฝีปากของฟันตัดบนไปยังด้านริมฝีปากของฟันตัดล่างแล้วบันทึกผล ระยะยื่นขากรรไกรไกลที่สุดควรวัดได้
            ประมาณ 8-10 มิลลิเมตร
      ทั้งนี้ผู้ตรวจต้องนำระยะสบเหลื่อมในแนวนอนมาคิดด้วยเสมอ
            ไม่นิยมสอดนิ้วเข้าไปในรูหู เพราะแรงดันจากนิ้วมืออาจดันกระดูกอ่อนของหูไปชนกับด้านหลังของข้อต่อ หรือทำให้แผ่นรองข้อต่อ  (articular
disc) เปลี่ยนตำแหน่งทำให้เกิดเสียงขึ้น ทั้ง ๆ ที่จริงแล้วอาจไม่มีเสียงก็ได้
           
            เสียงคลิก (click) หมายถึง  เสียงที่เกิดขึ้นเดี่ยวๆ ขณะที่ขากรรไกรกำลังเคลื่อนไหว และเป็นเสียงสั้นๆ ที่มี การตั้งต้นและสิ้นสุดอย่างชัดเจน
เสียงคลิกที่เกิดขึ้นทั้งในขณะอ้าปากและหุบปาก แต่คนละตำแหน่งกันเรียกว่า รีซิโปรคอล คลิก (reciprocal click) เสียงนี้มักเกิดร่วมกับ การผิดตำ
แหน่งของแผ่นรองข้อต่อชนิดที่เข้าที่เองได้(disc displacement with reduction)
            เสียงคลิกนี้พบได้บ่อยกว่าเสียงกรอบแกรบ ถ้าเสียงนั้นคล้ายเสียงที่เกิดจากการ หักข้อนิ้วมืออาจเรียก เสียงป๊อบ (pop snapping sound)
ซึ่งเสียงนี้อาจเกิดจากคอนดายล์และแผ่นรองข้อต่อ (disc-condyle complex) เคลื่อนผ่านปุ่มกระดูก (articular eminence) ออกมาอย่างทันทีทันใด
            เสียงกรอบแกรบหรือเสียงครูด (crepitus grating) หมายถึง เสียงที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่ขากรรไกรเคลื่อนไหว คล้ายกับเสียง
ของวัตถุที่กำลังเคลื่อนไถลบนผิวขรุขระ เป็นเสียงที่ไม่ได้ยินด้วยหูแต่รู้สึกได้จากแรงสะเทือนที่ปลายนิ้วที่วางบนข้อต่อ มักเกิด ร่วมกับการมี
ภาวะเสื่อม (degenerative change) ของข้อต่อขากรรไกร